افچنگ دیار اهل دل ... دیار دلداران

امام صادق (علیه السلام):

«ثَلاثُ دعوات لا یحجُبنَ عَنِ اللهِ تَعالی: دُعاءُ الوالِدِ لِوَلَدِه إِذا بَرَّهُ و دعوتُهُ علیهِ إذا عَقَّهُ ، و دعاءُ المظلومِ علی ظالِمه و دعاؤُهُ لمن اِنتَصَر لهُ مِنهُ ، و رجلٌ مؤمنٌ دَعا لِاخٍ لَه مؤمنٌ واساهُ فینا ، و دعاؤُه علیه إذا لم یُواسهُ مع القدرةُ علیه ، و اِضطرارُ أخیه إلیه ؛

سه دعاست که از پروردگار در حجاب نمی‌ماند و قطعاً مستجاب می‌گردد: (نخست) دعای پدر و مادر در حق فرزندی که نسبت به والدین خود نیکوکار باشد؛ و دعای ایشان آنگاه که در حق فرزند نفرین نماید. (دوم) نفرین مظلوم نسبت به ظالم، و دعای او (مظلوم) در حق کسی که انتقام وی را از ستمگر بستاند و (سوم) دعای مومن آنگاه که دعای مرد مؤمن در حق برادر مؤمن خود که به خاطر ما، او را کمک مالی کرده باشد و نفرین او در حق برادرش که به وی محتاج شده و او می توانسته است نیازش را برطرف سازد و نکرده است »

شیخ طوسی، امالی، ص280؛ شیخ حرّ عاملی، وسائل الشیعه، ج7، ص130.

منبع:بیتوته

. مزلو یکی از روان شناسان در بیان سلسله نیازهای انسان از همین نیاز نام می برد وبرای انسان سالم تامین این نیاز را لازم می داند علاوه بر این ,آن چه بیش از هر چیز در اسلام به آن سفارش شده است، مهربانی و عطوفت و محبت به یک‌دیگر است. در اسلام، سفارش شده که افراد با همسر، والدین، فرزندان، برادران و خواهران، خویشاوندان، دوستان، به طور کلی، جمیع مومنین مهربان باشند و نسبت به آنان محبت بورزند. قرآن کریم یکی از ویژگی‌های پیامبر و گروندگان به آن حضرت را مهربان بودن به یک‌دگیر می‌داند و می‌فرماید:: «مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللّهِ وَ الَّذینَ مَعَهُ أَشِدّاءُ عَلَى الْکُفّارِ رُحَماءُ بَیْنَهُمْ تَراهُمْ رُکَّعًا سُجَّدًا یَبْتَغُونَ فَضْلاً مِنَ اللّهِ وَ رِضْوانًا سیماهُمْ فی وُجُوهِهِمْ مِنْ أَثَرِ السُّجُودِ ا؛
محمد پیامبر خداست و کسانى که با اویند بر کافران سختگیر با همدیگر مهربانند آنان را در رکوع و سجود مى‏بینى فضل و خشنودى خدا را خواستارند علامت آنان بر اثر سجود در چهره‏هایشان است ». (فتح،29)V >البته لازم است به این نکته توجه داشت که مهرورزی نمودهای مختلفی دارد و در عرصه های گوناگون به گونه ای جلوه گر می شود. مهرورزی در برخوردها، با دوستان، مراجعه کنندگان، در سطح جامعه، مهرورزی هنگام نیاز افراد به انسان، هم نوعان، فقرا، گرفتاران، مهروزی مسؤلین-نسبت به زیر مجموعه- نسبت به افرادی که مسؤلیت آنها را به عهده دارد (حوزه مسؤلیت) مثلا شهردار یا استاندار یا فرماندار یا مسؤل حوزه انتظامی نسبت به مردم شهر و کسانی در آن جامعه شهری زندگی می کنند.
در همه حوزه ها اسلام دستور دارد و حکم و برنامه برای مهروزی در عرصه های عمومی و اجتماع و در برخوردها قرآن کریم اخلاق پیامبر (ص) را که مظهر رحمت و مهروزی بوده می ستاید و می فرماید: «فَبِما رَحْمَةٍ مِنَ اللّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَ لَوْ کُنْتَ فَظًّا غَلیظَ الْقَلْبِ لاَنْفَضُّوا مِنْ حَوْلِکَ؛ پس به رحمت الهى با آنان نرمخو شدى و اگر تندخو و سختدل بودى قطعا از پیرامون تو پراکنده مى‏شدند». (آل عمران، 159) و در آیه دیگر می فرماید: «وَ ما أَرْسَلْناکَ إِلاّ رَحْمَةً لِلْعالَمینَ؛ و تو را جز رحمتى براى جهانیان نفرستادیم». (انبیاء، 107) وجود پیامبر و تعالیم او رحمت است برای همه-مهروزی را در سراسر عالم نهادینه می کند اگر به این تعالیم پای بند باشند.
بنابراین مهروزی در عرصه اخلاق و برخوردها به این است که نسبت به یکدیگر با نرمی و ملایمت و مهربانی و کریمانه برخورد کنند این کار با تمرین و خوشبینی نسبت به انسان های دیگر و اعتقاد به اینکه همگان بندگان خدای مهربان هستند تحقق می یابد که توضیح و تبیین این بخش در کتب اخلاقی آمده و بیان همه امور فرصت زیادی می طلبد.
دستور به عفو و گذشت و پرهیز از تلاقی و انتقام در امور شخصی نمونه دیگر از عرصه های مهروزی است که در قرآن کریم آمده است: «وَ لْیَعْفُوا وَ لْیَصْفَحُوا أَ لا تُحِبُّونَ أَنْ یَغْفِرَ اللّهُ لَکُمْ وَ اللّهُ غَفُورٌ رَحیمٌ؛ و باید عفو کنند و گذشت نمایند مگر دوست ندارید که خدا بر شما ببخشاید و خدا آمرزنده مهربان است». (نور، 22) همانگونه که انتظار دارید خداوند لغزش های شما باید عفو کند باید در مورد دیگران عفو و بخشش را فراموش نکنید.
عفو و بخشش یکی از پایه های مهم مهروزی است هنگامی که دلها با یکدیگر صاف شد مهروزی معنی پیدا می کند دستور رسیدگی به کسانی که وضع مالی خوبی ندارند حتی در ایثار و مقدم انداختن نیاز دیگران بر نیازهای شخصی نمود دیگری از حاکمیت مهر و عاطفه در جامعه اسلامی است.
در همین آیه سوره نور می فرماید: «وَ لا یَأْتَلِ أُولُوا الْفَضْلِ مِنْکُمْ وَ السَّعَةِ أَنْ یُؤْتُوا أُولِی الْقُرْبى‏ وَ الْمَساکینَ وَ الْمُهاجِرینَ فی سَبیلِ اللّهِ؛ و سرمایه‏داران و فراخ‏دولتان شما نباید از دادن به خویشاوندان و تهیدستان و مهاجران راه خدا دریغ ورزند». (سوره نور، آیه 24)

1. احکام الهی بر اساس مصالحی تدوین شده اند که فهم بشر از تشخیص آنها بسیار قاصر است. به عنوان نمونه قرآن فلسفه اصلی وجوب روزه را تقوا معرفی می کند نه اینکه از بیماری ها جسمی انسان کاسته شود. هر چند با گرفتن روزه احتمال سلامت جسمی انسان وجود دارد. (کتب علیکم الصیام ... لعلکم تتقون) معنای این جمله قرآن این است که روزه گرفتن برای کسی که از سلامتی جسمی صد درصد برخوردار است واجب است و این نشان دهنده آن است که علت وجوب روزه از بین رفتن بیماری های انسان نیست. و بالعکس اگر کسی از بالاترین مراتب تقوا نیز برخوردار باشد مانند پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) باز هم وجوب روزه برای او وجود دارد. چون باعث رشد بیشتر و رسیدن به مراتب بالاتر تقواست.
2. تا کنون از نظر علمی هیچ تحقیقی در مورد تراشیدن ریش و ضررهای آن ارائه نشده است (نه اینکه وجود نداشته باشد) و علت اصلی آن نیز این است که در کشور های اسلامی نسبت به تراشیدن ریش حساسیت و حرمت وجود دارد ولی در کشورهای غربی که عمده تحقیقات علمی در آنها صورت می گیرد هیچ گونه حساسیتی نسبت به این مسئله وجود ندارد؛ بنابراین از نظر علمی نیز پیگیری نمی کنند. امیدواریم روزگاری در کشورما تحقیقات مناسب در این زمینه صورت گیرد و برخی از دلائل علمی این مطلب روشن شود.
3. اگر روزی با تحقیقات علمی نیز ثابت شود که تراشیدن ریش هیچ ضرر جسمی برای انسان ندارد؛ باز هم تراشیدن ریش حرام است. زیرا همانطور که در نکته اول گفتیم احتمال دارد مصالحی،‌ ورای مصالح مادی در میان باشد که شارع مقدس به آن نظر داشته است. همچنان که در مورد صدقه دادن از نظر علمی هیچ گونه ارتباطی بین انفاق و جلوگیری از بلاها وجود ندارد. یعنی شما با هیچ فرمول علمی قرن اتم نمی توانید ثابت کنید انفاق به یک نفر باعث سلامتی جسمی شود. یا گفتن ذکر شریف لا حول و لا قوه الا بالله باعث دوری انسان از هفتاد بلا گردد،‌که برخی از آنها بیماری هایی مانند لک و پیس، دیوانگی (اسکیزوفرنیا) و غیره هستند. یا خواندن قرآن و نگاه کردن به آیات الهی باعث افزایش قدرت بینایی چشم می شود. اگر شما توانستید فرمولی پزشکی و علمی پیدا کنید که نگاه کردن به قرآن چگونه و از طریق کدام فرمول شیمیایی باعث افزایش قدرت دید می شود؟ در هر حال مسائلی در اینجا وجود دارد که ذکر آن به طول می انجامد.
4. آنچه به تجربه ثابت شده است این است که پوست صورت افرادی که دائما ریش خود را می تراشند خیلی سریعتر از افراد هم سن چروکیده شده و حالت طراوت خود را از دست می دهد. همچنین به علت اینکه پوست صورت در معرض تابش آفتاب و اشعه های مضر آن است، ‌در این گونه افراد سرطان های پوست صورت شایع تر است. چون پوشش طبیعی خود (ریش ها) را از دست داده است.
5. نکته آخر اینکه بر ما انسان ها به تجربه ثابت شده است از عالم و عاقل و تجربه آزموده پیروی کنیم. و آنچه مسلم است این است که علم و عقل و تجربه ما در مقابل علم و عقل و تجربه انبیاء الهی قطره ای است در مقابل دریا. انسان حکیم تسلیم جاهل نمی شود. بنابراین بهتر است در مقابل احکام الهی هر چند مصالح مادی آنها را ندانیم سر تسلیم فرود آوریم و در اصطلاح بنده فرمانبر الهی بدون هر گونه چون و چرا شویم تا خداوند ما را از محرمان درگاه خویش قرار دهد و علوم الهی خود را بر ما افاضه فرماید. که قرآن مجید می فرماید: اتقوا الله و یعلمکم الله . تقوای الهی پیشه کنید تا خداوند آموزگار شما باشد و از علوم خویش شما را بهره مند سازد. علومی که برکاتش قابل مقایسه با هیچ کدام از علوم مادی قرن اتم نیست.