افچنگ دیار اهل دل ... دیار دلداران

. مزلو یکی از روان شناسان در بیان سلسله نیازهای انسان از همین نیاز نام می برد وبرای انسان سالم تامین این نیاز را لازم می داند علاوه بر این ,آن چه بیش از هر چیز در اسلام به آن سفارش شده است، مهربانی و عطوفت و محبت به یک‌دیگر است. در اسلام، سفارش شده که افراد با همسر، والدین، فرزندان، برادران و خواهران، خویشاوندان، دوستان، به طور کلی، جمیع مومنین مهربان باشند و نسبت به آنان محبت بورزند. قرآن کریم یکی از ویژگی‌های پیامبر و گروندگان به آن حضرت را مهربان بودن به یک‌دگیر می‌داند و می‌فرماید:: «مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللّهِ وَ الَّذینَ مَعَهُ أَشِدّاءُ عَلَى الْکُفّارِ رُحَماءُ بَیْنَهُمْ تَراهُمْ رُکَّعًا سُجَّدًا یَبْتَغُونَ فَضْلاً مِنَ اللّهِ وَ رِضْوانًا سیماهُمْ فی وُجُوهِهِمْ مِنْ أَثَرِ السُّجُودِ ا؛
محمد پیامبر خداست و کسانى که با اویند بر کافران سختگیر با همدیگر مهربانند آنان را در رکوع و سجود مى‏بینى فضل و خشنودى خدا را خواستارند علامت آنان بر اثر سجود در چهره‏هایشان است ». (فتح،29)V >البته لازم است به این نکته توجه داشت که مهرورزی نمودهای مختلفی دارد و در عرصه های گوناگون به گونه ای جلوه گر می شود. مهرورزی در برخوردها، با دوستان، مراجعه کنندگان، در سطح جامعه، مهرورزی هنگام نیاز افراد به انسان، هم نوعان، فقرا، گرفتاران، مهروزی مسؤلین-نسبت به زیر مجموعه- نسبت به افرادی که مسؤلیت آنها را به عهده دارد (حوزه مسؤلیت) مثلا شهردار یا استاندار یا فرماندار یا مسؤل حوزه انتظامی نسبت به مردم شهر و کسانی در آن جامعه شهری زندگی می کنند.
در همه حوزه ها اسلام دستور دارد و حکم و برنامه برای مهروزی در عرصه های عمومی و اجتماع و در برخوردها قرآن کریم اخلاق پیامبر (ص) را که مظهر رحمت و مهروزی بوده می ستاید و می فرماید: «فَبِما رَحْمَةٍ مِنَ اللّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَ لَوْ کُنْتَ فَظًّا غَلیظَ الْقَلْبِ لاَنْفَضُّوا مِنْ حَوْلِکَ؛ پس به رحمت الهى با آنان نرمخو شدى و اگر تندخو و سختدل بودى قطعا از پیرامون تو پراکنده مى‏شدند». (آل عمران، 159) و در آیه دیگر می فرماید: «وَ ما أَرْسَلْناکَ إِلاّ رَحْمَةً لِلْعالَمینَ؛ و تو را جز رحمتى براى جهانیان نفرستادیم». (انبیاء، 107) وجود پیامبر و تعالیم او رحمت است برای همه-مهروزی را در سراسر عالم نهادینه می کند اگر به این تعالیم پای بند باشند.
بنابراین مهروزی در عرصه اخلاق و برخوردها به این است که نسبت به یکدیگر با نرمی و ملایمت و مهربانی و کریمانه برخورد کنند این کار با تمرین و خوشبینی نسبت به انسان های دیگر و اعتقاد به اینکه همگان بندگان خدای مهربان هستند تحقق می یابد که توضیح و تبیین این بخش در کتب اخلاقی آمده و بیان همه امور فرصت زیادی می طلبد.
دستور به عفو و گذشت و پرهیز از تلاقی و انتقام در امور شخصی نمونه دیگر از عرصه های مهروزی است که در قرآن کریم آمده است: «وَ لْیَعْفُوا وَ لْیَصْفَحُوا أَ لا تُحِبُّونَ أَنْ یَغْفِرَ اللّهُ لَکُمْ وَ اللّهُ غَفُورٌ رَحیمٌ؛ و باید عفو کنند و گذشت نمایند مگر دوست ندارید که خدا بر شما ببخشاید و خدا آمرزنده مهربان است». (نور، 22) همانگونه که انتظار دارید خداوند لغزش های شما باید عفو کند باید در مورد دیگران عفو و بخشش را فراموش نکنید.
عفو و بخشش یکی از پایه های مهم مهروزی است هنگامی که دلها با یکدیگر صاف شد مهروزی معنی پیدا می کند دستور رسیدگی به کسانی که وضع مالی خوبی ندارند حتی در ایثار و مقدم انداختن نیاز دیگران بر نیازهای شخصی نمود دیگری از حاکمیت مهر و عاطفه در جامعه اسلامی است.
در همین آیه سوره نور می فرماید: «وَ لا یَأْتَلِ أُولُوا الْفَضْلِ مِنْکُمْ وَ السَّعَةِ أَنْ یُؤْتُوا أُولِی الْقُرْبى‏ وَ الْمَساکینَ وَ الْمُهاجِرینَ فی سَبیلِ اللّهِ؛ و سرمایه‏داران و فراخ‏دولتان شما نباید از دادن به خویشاوندان و تهیدستان و مهاجران راه خدا دریغ ورزند». (سوره نور، آیه 24)